29 Ocak 2010 Cuma













یازان: بهروز ايماني


رقص لرين آذربايجان خالقي نين انكشافيندا رولو
اويونلار، انسانلارين ايلك ياشاييشا باشلاديغي گوندن يارانميشدير.
انسان اوو اوولاماغي اؤيره نيب، اود يانديرماغي تاپاندان بري، وجودوندا رقص‌ ـ ين يارانماسيني اولدوقجا دويوموشدور.
بئله ليكله انسان فردي حياتدان، اجتماعي ياشاييشا اويون و رقص ايله آدديم آتميشدير.
انسان فرد ليكدن چيخيب، ائوتيكمه يه واكينچي ليگه ال تاپاركن، رقص آدلانان كيچيك‌ حركت لر آرتيق فورمالاشماغا باشلاميشدير.
بوتون هنرلردن اؤنجه يارانان اويونلار، آذربايجاندا، بوتون تورك ائللرينده اولدوغو كيمي لاپ اسگي زامانلاردان بئله يارانميشدير.
بو سؤزون علمي قايناغيني «قوبوستان وكلبه جر» يازيلي داش آبيده لرينده تاپماق اولار. بو تاريخي آبيده لرده ائليميزين ايلكين اويونلاري حك ائديلميشدير. همين اثرلردن آيدين اولموشدوركي، انسانلارين آراسيندا انيست واسطه سي اولان ديل ـ ين هله يارانماسيندان قاباق، انسانلارين آراسيندا اويونلار بير نؤع واسطه يه چئوريلميشدير.
ائليميزين ايلكين رقص اؤرنگ لرينده، اكينچي ليكله باغلي بير چوخ اويونلاريميز واردير.
همين اويونلارين بير چوخو هله ده قورونوب ساخلانيلير.
آنجاق رقص عنعنه لري خالقيميزلا بيرگه، زامان ـ زامان آتلاييب اؤز فلسفي روحيه سيني شامانچيليق دؤورونده تاپميشدير.
شامانچيليق آيين لرينده ، اؤزونو قاباريق شكليده گوستره‌ن رقص لريميزي ايكي حيصه يه بولمك ممكن دور. اونلاردان بيري شر و ايكينجسي ايسه خئير رقص حركت‌لري دير. شر حركتينده شرقوه لر، انسان روحونو ترك ائدير واونون يئريني ايسه باشقا بير حركت له خئير قوه لر توتور.
شامانچيليق آيين‌لريني تحليل ائده نده، آذربايجان رقص‌لرينده روح تميزليگي وآ‌للاهي درك ائتمه كيمي بؤيوك بير فلسفه يه يييه لنديگيني گوروروك.
بللي اولدوغو كيمي آذربايجان اويون و رقص‌لرين معين بؤلومونو عرفان دونياسي باشقا سؤزله عرفان مراسيم لري تشكيل ائدير. تصادفي دئييلديركي، بؤيوك عرفان شاعيري مولانا جلال الدين رومي، شمس تبريزي گورمك مقصدي ايله تبريزه گلير. اوتبريزده بير نئچه آي قالديقدان سونرا و شمس تبريزدن درس آليب، عرفان دونياسيني تكميل لشديره ك. بو شهردن آيريلماق ايسته يير، مولانا تبريزي ترك ائتمه دن اؤنجه، شمس تبريز ايله بيرليكده شهري گزمك ايسته ييرلر، شمس شهرين مركزينده، مولانا يا دئييركي بو يئرده منيم اويناماغيم گلير.
مولوي اونا قاييديب، دئييركي، بو چوخ عيب لي بير ايش اولار و جاماعات بيزه گولر.
شمس اونا جواب وئريب، بيلديريركي، »گؤرونورسن هله كامل لشمه مسين». گؤروروك رقص سؤزونون، رقص آنلامي نين آذربايجان ادبياتيندا مين ايل ليك كؤكو واردير.
بعضي قصيده لرينين آچاري هله بو گونه دك، تاپيلمايان افضل الدين خاقاني، اوز ياراديجيليغيندا رقص ين نه اولدوغونو بيزه آچيقلايير. او رقص ائت رديف لي غزلينده يازير:
خاقاني گئديب، باغداكي بولبوللره اويوما،
بايقوشلارين آواسينا ويرانه ده رقص ائت
آذربايجان رقص ـ نين نه يئرده اولدوغونو بؤيوك خاقاني آچيق شكيلده گله جك نسليميز چاتديرير. شاعيرين فيكرينجه، آذربايجان رقصي شهوتدن اوزاقدير، آذربايجان رقصي ساراي صاحب لرينين قوللوغوندا دئييل، يازيق و يوخسول كوتله‌لرين آغير وضعيتني عكس ائتديرمه لي دير .
معاصر دونياميزدا رقص فلسه سي نين اهميتيندن بحث ائده ن بير چوخ شاعيرلرين سيراسيندا، حسين جاويدين آديني دا گؤسترمك اولار.
شاعيرين اينامينجا، طبيعتده هرنه وار رقص ائله يير، كهكشانلارين حركتده و رقصده اولدوغونو حسين جاويد اؤز اعجازلي قلمي ايله

بئله تصويره چكير:




حــتي شـو اوفـق لـرده سـؤنن قانلي گونشده
هـپ رقص ائده رك غيب اولويور سئير ائدين ايشته
هـپ رقـص ائـدييـور قانلي گونش، قانلي اوفوقلر
هــپ رقــص ائــدييور هــاله قـمر، پنبه شفق لر

آذربايجان فولكلورونون بير چوخ عادت ـ عنعنه لري، رقص لرله اؤز اهميتيني تاپديغيني گؤرمك، چوخدا چتين دئييلدير. بو مزيتي آذربايجان عادت ـ عنعنه لرينين بير چوخ نمونه لرينده گؤرمك اولار.
اينانجيلارين بير چوخ حيصه‌سي اويون و رقص ايله اوز ايفاده سيني تاپميشدير. اكين ـ ين گونشه آرتيق احتياجي اولدوغو واختلاردا، خالقيميز، «گون چيخ ـ چيخ» دئيه مراسيم لرين يالنيز رقص واسطه سي ايله حياتا كئچيره رلر، اينانجيلاريميزا منسوب اولان رقص لردن بيري ده «ياغيش ايستمه» رقص دير.
بو رقصده اهالي نين قيتليقدان قورتاريب آللاهدان ياغيش ايستمه مه لري دويولور.
هامي نيني بيلديگي اوشودوم ها اوشدوم فولكولور نمونه سي يالنيز رقص ايله اؤز ماهيتيني تاپا بيلر.
آذربايجان فولكلور نمونه ‌لرينده، يئرله ـ گؤيون داغلا ـ آرانين وآرانلا ياييلاغين بحث لري، رقص واسطه سي ايله اوز عكسيني تاپير. بو خصوصدا بير اؤرنگ وئريريك:
يئر دئيير:
مــنــده دي حــق دريـاســي
حاققا شوكور ائيله رم، اولمارام عاصي
كــوكـب‌لر گئـيبدي گولگـز لباسي
عــرش وگـورشو مهر رخشان منيمدي
يئرگؤيه جاواب وئريب، دئيير:
مــنده اي اول نـئچـه مـيـن داغ
دريا گور چاي، بولاق نئچه چـمن باغ
عــالي شان عـمارت، آيـنابنداوتاق
زرنــگار قـصرلر ائـيوان مـنـيمدي
والي آخير
بابالاريميزدان بيزه ميراث قالان نوروز بايرامي نيين بير سيرا رسم لري اويون و رقص ايله باغلي دير.
«كئچل ـ كوسا» سمني «هالاي» و اونلار جا بو كيمي نمونه لري گوسترمك اولار.
آذربايجان رقص لرينه بير آز درين لشنده ، گؤرجه ييك كي، طبيعتين هر بيرحركتينه دايير، ائليميز اونلاري اؤز بدن لرينين حركتي و رقص لري ايله گوسترير. قوشون اوچوب قاناد چالماسي، اووچواليندن جئيرانلارين قاچماسي و بعضاً يارالانماسي آذربايجان رقص لرينده اوز عكسيني تاپميشدير. بو اؤرنك لردن آيدين اولوركي، آذربايجان رقص لري، يوردوموزون انكشاف يولونا خصوصي خدمت لر گوسترميشدير يوخاريدا دئديگيم كيمي، آذربايجان رقصي يالنيز انسان معنوياتينا عايد دير، آذربايجان رقص لري انسانلاري ترقيه، اجتماعي عدالته سئوگي ـ محبته ودونيادا هرنه مثبت ايش وارسا اونو مينمسه مه يه چاغيرير.
هر واختا آذربايجان خالقي دوردوقجا، اونون رقص لري ده دوراجاق واؤزماهيتيني ايتيرمه يه جكدير.
بو خصوصدا اولان سؤزوم بو قده ر، ساغ اولسوناويونلار، انسانلارين ايلك ياشاييشا باشلاديغي گوندن يارانميشدير.
انسان اوو اوولاماغي اؤيره نيب، اود يانديرماغي تاپاندان بري، وجودوندا رقص‌ ـ ين يارانماسيني اولدوقجا دويوموشدور.
بئله ليكله انسان فردي حياتدان، اجتماعي ياشاييشا اويون و رقص ايله آدديم آتميشدير.
انسان فرد ليكدن چيخيب، ائوتيكمه يه واكينچي ليگه ال تاپاركن، رقص آدلانان كيچيك‌ حركت لر آرتيق فورمالاشماغا باشلاميشدير.
بوتون هنرلردن اؤنجه يارانان اويونلار، آذربايجاندا، بوتون تورك ائللرينده اولدوغو كيمي لاپ اسگي زامانلاردان بئله يارانميشدير.
بو سؤزون علمي قايناغيني «قوبوستان وكلبه جر» يازيلي داش آبيده لرينده تاپماق اولار. بو تاريخي آبيده لرده ائليميزين ايلكين اويونلاري حك ائديلميشدير. همين اثرلردن آيدين اولموشدوركي، انسانلارين آراسيندا انيست واسطه سي اولان ديل ـ ين هله يارانماسيندان قاباق، انسانلارين آراسيندا اويونلار بير نؤع واسطه يه چئوريلميشدير.
ائليميزين ايلكين رقص اؤرنگ لرينده، اكينچي ليكله باغلي بير چوخ اويونلاريميز واردير.
همين اويونلارين بير چوخو هله ده قورونوب ساخلانيلير.
آنجاق رقص عنعنه لري خالقيميزلا بيرگه، زامان ـ زامان آتلاييب اؤز فلسفي روحيه سيني شامانچيليق دؤورونده تاپميشدير.
شامانچيليق آيين لرينده ، اؤزونو قاباريق شكليده گوستره‌ن رقص لريميزي ايكي حيصه يه بولمك ممكن دور. اونلاردان بيري شر و ايكينجسي ايسه خئير رقص حركت‌لري دير. شر حركتينده شرقوه لر، انسان روحونو ترك ائدير واونون يئريني ايسه باشقا بير حركت له خئير قوه لر توتور.
شامانچيليق آيين‌لريني تحليل ائده نده، آذربايجان رقص‌لرينده روح تميزليگي وآ‌للاهي درك ائتمه كيمي بؤيوك بير فلسفه يه يييه لنديگيني گوروروك.
بللي اولدوغو كيمي آذربايجان اويون و رقص‌لرين معين بؤلومونو عرفان دونياسي باشقا سؤزله عرفان مراسيم لري تشكيل ائدير. تصادفي دئييلديركي، بؤيوك عرفان شاعيري مولانا جلال الدين رومي، شمس تبريزي گورمك مقصدي ايله تبريزه گلير. اوتبريزده بير نئچه آي قالديقدان سونرا و شمس تبريزدن درس آليب، عرفان دونياسيني تكميل لشديره ك. بو شهردن آيريلماق ايسته يير، مولانا تبريزي ترك ائتمه دن اؤنجه، شمس تبريز ايله بيرليكده شهري گزمك ايسته ييرلر، شمس شهرين مركزينده، مولانا يا دئييركي بو يئرده منيم اويناماغيم گلير.
مولوي اونا قاييديب، دئييركي، بو چوخ عيب لي بير ايش اولار و جاماعات بيزه گولر.
شمس اونا جواب وئريب، بيلديريركي، »گؤرونورسن هله كامل لشمه مسين». گؤروروك رقص سؤزونون، رقص آنلامي نين آذربايجان ادبياتيندا مين ايل ليك كؤكو واردير.
بعضي قصيده لرينين آچاري هله بو گونه دك، تاپيلمايان افضل الدين خاقاني، اوز ياراديجيليغيندا رقص ين نه اولدوغونو بيزه آچيقلايير. او رقص ائت رديف لي غزلينده يازير:
خاقاني گئديب، باغداكي بولبوللره اويوما،
بايقوشلارين آواسينا ويرانه ده رقص ائت
آذربايجان رقص ـ نين نه يئرده اولدوغونو بؤيوك خاقاني آچيق شكيلده گله جك نسليميز چاتديرير. شاعيرين فيكرينجه، آذربايجان رقصي شهوتدن اوزاقدير، آذربايجان رقصي ساراي صاحب لرينين قوللوغوندا دئييل، يازيق و يوخسول كوتله‌لرين آغير وضعيتني عكس ائتديرمه لي دير .
معاصر دونياميزدا رقص فلسه سي نين اهميتيندن بحث ائده ن بير چوخ شاعيرلرين سيراسيندا، حسين جاويدين آديني دا گؤسترمك اولار.
شاعيرين اينامينجا، طبيعتده هرنه وار رقص ائله يير، كهكشانلارين حركتده و رقصده اولدوغونو حسين جاويد اؤز اعجازلي قلمي ايله بئله تصويره چكير:

حــتي شـو اوفـق لـرده سـؤنن قانلي گونشده
هـپ رقص ائده رك غيب اولويور سئير ائدين ايشته
هـپ رقـص ائـدييـور قانلي گونش، قانلي اوفوقلر
هــپ رقــص ائــدييور هــاله قـمر، پنبه شفق لر

آذربايجان فولكلورونون بير چوخ عادت ـ عنعنه لري، رقص لرله اؤز اهميتيني تاپديغيني گؤرمك، چوخدا چتين دئييلدير. بو مزيتي آذربايجان عادت ـ عنعنه لرينين بير چوخ نمونه لرينده گؤرمك اولار.
اينانجيلارين بير چوخ حيصه‌سي اويون و رقص ايله اوز ايفاده سيني تاپميشدير. اكين ـ ين گونشه آرتيق احتياجي اولدوغو واختلاردا، خالقيميز، «گون چيخ ـ چيخ» دئيه مراسيم لرين يالنيز رقص واسطه سي ايله حياتا كئچيره رلر، اينانجيلاريميزا منسوب اولان رقص لردن بيري ده «ياغيش ايستمه» رقص دير.
بو رقصده اهالي نين قيتليقدان قورتاريب آللاهدان ياغيش ايستمه مه لري دويولور.
هامي نيني بيلديگي اوشودوم ها اوشدوم فولكولور نمونه سي يالنيز رقص ايله اؤز ماهيتيني تاپا بيلر.
آذربايجان فولكلور نمونه ‌لرينده، يئرله ـ گؤيون داغلا ـ آرانين وآرانلا ياييلاغين بحث لري، رقص واسطه سي ايله اوز عكسيني تاپير. بو خصوصدا بير اؤرنگ وئريريك:
يئر دئيير:
مــنــده دي حــق دريـاســي
حاققا شوكور ائيله رم، اولمارام عاصي
كــوكـب‌لر گئـيبدي گولگـز لباسي
عــرش وگـورشو مهر رخشان منيمدي
يئرگؤيه جاواب وئريب، دئيير:
مــنده اي اول نـئچـه مـيـن داغ
دريا گور چاي، بولاق نئچه چـمن باغ
عــالي شان عـمارت، آيـنابنداوتاق
زرنــگار قـصرلر ائـيوان مـنـيمدي
والي آخير
بابالاريميزدان بيزه ميراث قالان نوروز بايرامي نيين بير سيرا رسم لري اويون و رقص ايله باغلي دير.
«كئچل ـ كوسا» سمني «هالاي» و اونلار جا بو كيمي نمونه لري گوسترمك اولار.
آذربايجان رقص لرينه بير آز درين لشنده ، گؤرجه ييك كي، طبيعتين هر بيرحركتينه دايير، ائليميز اونلاري اؤز بدن لرينين حركتي و رقص لري ايله گوسترير. قوشون اوچوب قاناد چالماسي، اووچواليندن جئيرانلارين قاچماسي و بعضاً يارالانماسي آذربايجان رقص لرينده اوز عكسيني تاپميشدير. بو اؤرنك لردن آيدين اولوركي، آذربايجان رقص لري، يوردوموزون انكشاف يولونا خصوصي خدمت لر گوسترميشدير يوخاريدا دئديگيم كيمي، آذربايجان رقصي يالنيز انسان معنوياتينا عايد دير، آذربايجان رقص لري انسانلاري ترقيه، اجتماعي عدالته سئوگي ـ محبته ودونيادا هرنه مثبت ايش وارسا اونو مينمسه مه يه چاغيرير.
هر واختا آذربايجان خالقي دوردوقجا، اونون رقص لري ده دوراجاق واؤزماهيتيني ايتيرمه يه جكدير.
بو خصوصدا اولان سؤزوم بو قده ر، ساغ اولسون

Hiç yorum yok: